Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη στροφή των ατόμων μέσης κυρίως ηλικίας προς τις φυσικές και αθλητικές δραστηριότητες και γενικά προς την άσκηση. Οι αιτίες που προκάλεσαν τη μαζική στροφή του ελληνικού πληθυσμού προς την άσκηση είναι πολλές (πρότυπο δυτικού τρόπου ζωής, αύξηση του βιοτικού επιπέδου κλπ), κύριες αιτίες όμως θεωρούνται η αύξηση του σωματικού βάρους, καθώς και η εμφάνιση μικροπροβλημάτων υγείας. Έτσι, ο καθένας από μας που θέλει να δραστηριοποιηθεί, εντάσσεται σ’ έναν αθλητικό χώρο (γυμναστήριο για βάρη, προγράμματα aerobic ή pilates ή yoga, περπάτημα ή jogging σε ελεύθερους χώρους, διάδρομος – ποδήλατο σπίτι) και ή αφήνεται στα χέρια ενός ειδικού ή προσπαθεί να καταφέρει πράγματα από μόνος του. Εμείς πιστεύουμε πως είτε κάποιος προσπαθεί από μόνος του είτε αφήνεται σε χέρια ειδικού, πρέπει να γνωρίζει βασικά απλά πράγματα ώστε κι αν ακόμη ακολουθεί πρόγραμμα με επίβλεψη ειδικού, να μπορεί μερικώς να το ελέγχει.
Ανεξάρτητα με το είδος άσκησης που επιλέγει κάποιος (βάρη ποδήλατο, διάδρομο, aerobic, pilates, yoga), θα πρέπει να γνωρίζει ότι δύο μόνο μηχανισμούς παραγωγής ενέργειας διαθέτει το ανθρώπινο σώμα, επομένως δύο μόνο είδη άσκησης καταγράφονται: η αερόβια και η αναερόβια άσκηση. Τι είναι λοιπόν η αερόβια άσκηση, τι προσφέρει και πως υπολογίζεται αυτή η ικανότητα; Αερόβια ικανότητα είναι η ικανότητα του οργανισμού να δεσμεύει μεγάλες ποσότητες οξυγόνου και να το μεταφέρει διαμέσου της αιμοσφαιρίνης του αίματος στους μυϊκούς ιστούς ώστε να το χρησιμοποιεί ως καύσιμο υλικό. Ο μηχανισμός αυτός ενεργοποιείται όταν το άτομο δραστηριοποιείται σε υπομέγιστες και παρατεταμένες προσπάθειες και είναι πολύ σημαντικός δείκτης της βιολογικής ικανότητας του ανθρώπου. Η ικανότητα αυτή, παρουσιάζει υψηλή συσχέτιση με την καρδιαναπνευστική ικανότητα, αλλά και με τη μυϊκή αντοχή, που είναι η ικανότητα διατήρησης ενός ποσοστού της μέγιστης βουλητικής συστολής μιας μυϊκής ομάδας σε παρατεταμένο χρόνο. Δηλαδή με απλά λόγια, όσο μεγαλύτερη είναι η αερόβια ικανότητα ενός ανθρώπου, τόσο μεγαλύτερο έργο μπορεί να παράγει. Κατά την αερόβια άσκηση, δηλαδή κατά την άσκηση μέτριας ή υπομέγιστης έντασης για αρκετό χρόνο (περισσότερο από 20΄), ο ασκούμενος καίει μέρος του λιπώδους ιστού, δηλαδή χάνει περιττό βάρος και αισθάνεται ότι, αποκτά καλύτερη φυσική κατάσταση. Για να δούμε πόσο βελτιώθηκε η αερόβια ικανότητά μας μετά από ένα χρονικό διάστημα συστηματικής άσκησης, πρέπει να αυξήσουμε τη διάρκεια ή την ένταση της άσκησης ή και τα δύο ταυτόχρονα, ώστε να ελέγξουμε πως θα τα πάμε. Βελτίωση του αερόβιου μεταβολισμού προσφέρουν για παράδειγμα το aerobic, το περπάτημα το jogging, ο διάδρομος, το κολύμπι κ.α. Στην ουσία οποιαδήποτε μορφή άσκησης αρκεί να μην ξεπερνάμε τους 150 με 160 παλμούς ανα λεπτό.
Αναερόβια ικανότητα ή ισχύς, είναι η ικανότητα του οργανισμού να παράγει μέγιστο έργο, όπως δηλαδή κάνουν οι αθλητές της άρσης βαρών, ή της πάλης, έργο όμως που δε μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρόνο. Το καύσιμο υλικό είναι κατά κύριο λόγο η φωσφοκρεατίνη, στοιχείο που βρίσκεται στους ανθρώπινους μύες, εξαντλείται όμως σύντομα λόγω του μεγάλου έργου που παράγεται, ενώ ταυτόχρονα ως κατάλοιπα της καύσης παράγονται καμματογόνες ουσίες, οι οποίες δημιουργούν το αίσθημα της κόπωσης. Την αναερόβια ισχύ των ασκούμενων βελτιώνουν κατά κανόνα τα προγράμματα με βάρη, βελτιώνεται όμως και με το ποδήλατο και με άσκηση pilates και βέβαια μπορεί να ελέγχει πολύ εύκολα την πρόοδό του, βλέποντας κατ’ αρχήν το σώμα του να αλλάζει (αύξηση όγκου και γράμμωση) και αυξάνοντας τα βάρη ή τις επαναλήψεις ή τα σετ ή συνδυασμό των παραπάνω.
Πιστεύω ότι αν διαβάσατε προσεκτικά τα προηγούμενα, θα έχετε καταλήξει τι είδους άσκηση πρέπει να επιλέξετε για τον εαυτό σας, με βάση τι ακριβώς θέλετε να πετύχετε. Θέλετε να χάσετε λιπώδη ιστό και να νιώσετε καλύτερη φυσική κατάσταση; Τότε αερόβια άσκηση. Θέλετε να αυξήσετε τη μυϊκή σας μάζα, να αποκτήσετε δηλαδή όγκο ή να γραμμώσετε το σώμα σας; Τότε αναερόβια άσκηση. Εμείς σας προτείνουμε πάντως και βέβαια σε σχέση με την ηλικία σας και το αθλητικό σας παρελθόν, συνδυασμένη άσκηση που μπορεί να μας δώσει περισσότερα οφέλη και να έχετε καλύτερη φυσική κατάσταση.
Περσάκη Μάντη
